Blog

Twórczość Michała Cygana to niezwykle ciekawy przykład sztuki zaangażowanej, dla której źródłem inspiracji jest wszystko to, co dzieje się wokół nas każdego dnia – to, o czym pisze prasa zarówno lokalna, jak i krajowa. Tematem może być osiedlowa bójka, atak na osobę homoseksualną, masowa wycinka drzew czy społeczne protesty skierowane przeciwko obecnemu rządowi.

Tym, co jednak rzuca się w oczy jako pierwsze, jest bardzo specyficzna, chciałoby się powiedzieć, prymitywna estetyka, jaką posługuje się artysta. Płasko kładzione kolory, brak trzeciego wymiaru i ludzkie sylwetki nakreślone często bez zachowania proporcji sprawiają, że jego malarstwo od razu przyciąga wzrok. Zanim w natłoku sylwetek zorientujemy się, co tak naprawdę jest tematem obrazu, artysta już przykuł naszą uwagę.

A na płótnach dzieje się naprawdę dużo – niczym na obrazach słynnego niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla Starszego znanego z takich prac jak „Walka karnawału z postem” czy „Przysłowia niderlandzkie”, na których bezkompromisowo ukazuje ludzkie wady, w tym brutalność i głupotę. Podobnie Michał Cygan w swojej twórczości obnaża to wszystko, co wstydliwe, brzydkie i złe w naszym społeczeństwie, a wybór prostych środków wyrazu wydaje się być do tego idealny. Ten współczesny prymitywizm świetnie koresponduje z brutalną rzeczywistością, w jakiej przyszło nam żyć i w której nie ma miejsca na delikatność czy półśrodki.

Artysta w bezpośredni sposób ilustruje polską codzienność. Jego prace przedstawiają sceny z osiedlowego życia, blokowiska, na których można zostać zaatakowanym za tęczową torbę na ramieniu, bójki zamaskowanych kiboli podających się za patriotów czy duszący miasta smog. Michał Cygan w reporterski sposób ilustruje też wydarzenia, które zelektryzowały społeczeństwo w ostatnich latach – brutalnie tłumione Strajki Kobiet, absurdalną „Bitwę o Empik”, która odbyła się podczas Marszu Niepodległości w 2020 r. między policją a narodowcami czy przyjęcie przez radnych Kraśnika homofobicznej uchwały „strefy wolnej od LGBT”.

Kolejnym tematem, który porusza artysta, jest Śląsk. Michał Cygan studiował na katowickiej Akademii Sztuk Pięknych i, jak sam mówi, Śląsk wywarł duży wpływ na jego twórczość, bo jest to unikalny na skalę kraju mikroświat. Architektura, zwłaszcza familoki, oraz ludzie ukształtowani przez specyficzne warunki, często pojawiają się na jego obrazach. Warto to podkreślić, bo przywołując styl w jakim tworzy, czyli swego rodzaju prymitywizm, jego twórczość, a przynajmniej niektóre obrazy, można traktować jako współczesną kontynuację dorobku artystów nieprofesjonalnych z Grupy Janowskiej pochodzących właśnie ze Śląska.

Prace artysty są dosadną ilustracją współczesnej Polski, rządu, Kościoła Katolickiego i źle rozumianego w naszym kraju patriotyzmu. Czasem są satyrą, czasem gorzkim i ironicznym komentarzem, zawsze jednak bardzo osobistą refleksją, która ukryta jest w karykaturalnych przedstawieniach.