Blog

Czasami jest tak, że patrzymy na coś, chcąc zobaczyć coś więcej, przenieść dwuwymiarowość w realny świat.Jednym z prekursorów owego myślenia był argentyńsko-włoski artysta Lucio Fontana, który zasłynął z przełomowego pisma Manifesto Blanco. Manifest został ogłoszony w 1946 r w Buenos Aires. Primo manifesto dello Spazialismo, został wydany rok później w Mediolanie i tę datę uważa się za początek owego ruchu. Ruch zwany spacjalizmem (wł. movimento spaciale 'ruch przestrzenny’ od łac. movēre 'poruszać się’ i spatium 'przestrzeń’) koncentrował się na przestrzennych właściwościach rzeźby i malarstwa w celu przełamania dwuwymiarowości tradycyjnej płaszczyzny obrazu. Według założeń spacjalistów ich obrazy miały być syntezą ruchu, czasu, przestrzeni i barwy uzyskaną dzięki nowym technikom.
Fontana najbardziej był znany ze swoich monochromatycznych płócien znanych jako Concetti Spaziale, które przecinał lub przebijał przy pomocy brzytwy lub które zwyczajnie rozdzierał. Poprzez powstałe szczeliny widać było znajdujące się za obrazem przedmioty, w sposób optyczny włączone w sferę płaskiego dzieła. Dzięki temu zabiegowi, do ukończonego wg niego dzieła, wprowadził efekt gwałtownej energii. Jak się okazało pomysł tworzenia był jedynie efektem przypadku. Fontana niechcący rozdarł jedno ze swoich płócien podczas przygotowywania wystawy w Paryżu. Od tego momentu zaczął się zastanawiać nad formalnym znaczeniem powstałego „otworu”.

Oczywiście gest został oceniony przez krytyków jako bezcelowy, a obrazy Fontany (tzw. Spacjale – wł. Spaziali) uznane za nieatrakcyjne.Wiadomym jest, że artysta nie zamierzał przejmować się opinią krytyków i w wydanym w 1951 r. Manifeście sztuki spacjalnej pisał m.in. o „erze spacjalnej”: Nie chcę tworzyć obrazu, chcę otworzyć przestrzeń, stworzyć dla sztuki nowy wymiar, związać ją z kosmosem w całej jego rozciągłości, z nieskończonym poza płaską powierzchnią obrazu.

Fontana wywarł szeroki wpływ na kolejne pokolenie artystów, którzy zaczęli bardziej agresywnie wykorzystywać media instalacyjne, aby zająć się dynamiką przestrzeni w środowiskach galerii i Land Artu. Fontana zmarł 7 września 1968 roku w Varese we Włoszech w wieku 69 lat, zaledwie dwa lata po otrzymaniu nagrody głównej za malarstwo na Biennale w Wenecji. Dziś jego prace znajdują się m.in. w kolekcjach Tate Gallery w Londynie, National Gallery of Art w Waszyngtonie, Kunstmuseum w Bazylei, Thyssen-Bornemisza Museum w Madrycie.
Dzięki staraniom Teresity Rasini Fontany 29 listopada 1982 roku powstała Fundacja Lucio Fontany (Fondazione Lucio Fontana). Status legalnie uznanej organizacji non-profit uzyskała 20 czerwca 1984 roku wraz z podpisaniem Dekretu Prezydenta przez ówczesnego prezydenta Włoch Sandro Pertiniego (dekret nr 684). Teresita zdecydowała się oddać całą swoją kolekcję sztuki, liczącą ponad 600 prac, w ręce Fundacji, której prezesem była aż do swojej śmierci w 1995 roku. Wraz z niewielką grupą przyjaciół uruchomiła również procedury tworzenia szczegółowego, dokładnego katalogowania bazy wszystkich dzieł Fontany, tak aby chronić cenną spuściznę artystyczną jej męża.