Blog

Europa, przełom XIX i XX wieku. Architekci i ich klienci powoli odrzucają dominujący dotychczas historyzm – nurt czerpiący garściami z dawnych stylów jak barok czy gotyk. Wielu podkreśla zgodnie: nowe czasy potrzebują nowego wyrazu i stylu oddającego charakter epoki. Wtedy na międzynarodową arenę wkracza Secesja lub z francuskiego Art Nouveau. Nowy styl, jako pierwszy na tak szeroką skalę objął niemal wszystkie gałęzie sztuki. Prócz malarstwa i architektury, secesyjne były sztućce, tapety, meble czy nawet moda i infrastruktura uliczna. Prawdziwa secesjomania! 

Secesyjne czyli jakie? Styl operował giętką linią, motywami zaczerpniętymi ze świata fauny i flory, kolorem, dekoracyjnością, ale też stylizowanymi formami geometrycznymi. Jednym z ciekawszych motywów jest symbol omegi, chętnie używany do opracowywania obramowań drzwi czy okien. Zaś charakterystyczny wzór liści kasztanowca widoczny jest głównie w architekturze secesji zachodnioeuropejskiej i oddaje miejski charakter stylu. Kasztanowcami obsadzano bowiem nowopowstałe parki w miastach śmiało brnących ku nowoczesności.

W porównaniu do innych nurtów, secesja jawi się jako epizod, dominujący między 1890 a 1925 rokiem, a jego prawdziwy rozkwit przypada na rok 1905. Architektura tego okresu ma oczywiście swoje stolice jak: Wiedeń, Paryż, Barcelona, Glasgow czy Lwów i super gwiazdy: Hectora Guimarda, Antoniego Gaudiego, Otto Wagnera i Charles’a Rennie Mackintosh’a. To co wyróżnia secesyjnych architektów od ich poprzedników to swoboda twórcza, w której kreatywność i fantazja stanęły na pierwszym miejscu. Efektem tego są zachwycające realizacje, rozsiane po całym kontynencie. 

Niezliczone są przykłady kamienic, siedzib przedsiębiorstw czy budynków administracji, które powstały w duchu secesji. Jednym z flagowych przykładów nurtu jest wiedeński Dom Secesji. Budynek z imponującą złotą kopułą powstał jako siedziba Stowarzyszenia Sztuk Pięknych Secesji Austriackiej, które zrzeszało młodych twórców przeciwstawiających się konserwatywnemu gronu akademickiemu. W Wiedniu, podobnie jak w Paryżu największe wrażenie robią jednak nie kamienice a pięknie zaprojektowane wejścia do metra. Sztuka wkraczająca w przestrzenie publiczne, idąca z duchem nowoczesności to jedno z kluczowych przykazań secesji. Dla twórców nowej epoki istotne było bowiem wprowadzenie w miejską tkankę walorów estetycznych, czego przykładem jest choćby Park Güell. Elitarne osiedle, zaprojektowane przez Gaudiego w samym sercu Barcelony, dziś jest jedną z największych atrakcji Hiszpanii.

Z biegiem czasu bogactwo form i ozdób okazało się zbyt przytłaczające i jak to w sztuce bywa, twórcy skierowali się ku znacznie oszczędniejszym, prostym formom, wkraczając tym samym w erę modernizmu. Dziś wiele miast szczyci się swoim secesyjnym dziedzictwem, czego wyrazem jest założony w 1999 roku Związek Miast Secesyjnych, w którym Polskę reprezentuje Łódź.